بررسی و تحلیل چند رسم پهلوانی در متون حماسی

author

  • سجاد آیدنلو استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، مرکز ارومیه
Abstract:

در بیشترِ پژوهش­هایی که تا امروز دربارة «آیین­های ایرانی» در ادب حماسی منتشر شده، شواهد عموماً محدود به شاهنامه بوده و در این حدود نیز آداب و رسوم نادر و درخور بحث از توجّه و بررسی به دور مانده است. در مقالة حاضر با مطالعه در ادب حماسیِ ایران به معنای کامل و دقیق این اصطلاح، چند نمونه از رسوم، ویژگی­ها و بن­مایه­های کمتر شناخته شدة پهلوانی استخراج و تحلیل شده است. مطابقِ این چند آیین و مضمون داستانی، پهلوان بنا بر ویژگی اَبَر انسانی خویش خورد و نوشی بسیار دارد (بسیار خواریِ پهلوان) و برای نمایاندن کمال دلیری و توان خود نامش را بر رزم افزارش می­نویسد (نوشته بودن نام پهلوان بر رزم­افزار) شهریار یا یلِ روایت حماسی به منظور دور ماندن از هرگونه گزند و چشم زخم، گوهر به بازو می­بندد (گوهر به بازو بستن) و یا از تاج و کلاهخود خویش پر می­آویزد (پرِ کلاهخود و تاج) او هنگامی که در پی کین­خواهی سخت و بی پروایانه است، خون هماورد کشته شده­اش را  می­نوشد (خوردن خون دشمن) و یا او را به دم اسب می بندد و بر زمین می­کشد (بستن به دم اسب برای مجازات). در این مقاله نویسنده ضمن توجه به پیشینه این کار به بررسی و تحلیل آیین­ها و رسوم پهلوانی می­پردازد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی چند روایت از نبرد ایرانیان با دیوهای مازندران در متون پهلوانی پس از شاهنامه

یکی از داستان‌های مشهور شاهنامه رفتن رستم به مازندران برای رهایی کاووس و سپاهیانش است که با کشته‌شدن دیو سپید، رهایی کاووس از بند او و واگذاری مازندران به اولاد پایان می‌یابد. این داستان، که به «هفت‌خان رستم» نیز اشتهار دارد، نفوذ بسیاری در شماری از منظومه‌های پهلوانی، طومارهای نقالی و روایت‌های شفاهی/مردمی شاهنامه داشته است. اثرپذیری این دسته آثار از روایت نبرد رستم با دیوان مازندران به دوگونه...

full text

تأثیر سرودهای پهلوانی در شکل¬گیری داستان‌های حماسی فارسی

شالودة قصه‌های حماسی را در میان اقوام مختلف بشری، سرودها و روایت‌های شفاهی پراکنده‌ای دانسته‌اند که توسط راویان و سرایندگان دوره گرد، سینه به سینه نقل شده است. این روایت‌ها گاهی همراه با موسیقی و حرکت‌های نمایشی و آیینی برای مردم و اشراف بوده که در حین روایت دستخوش دگرگونی‌های بنیادین نیز می‌شده است. در این جستار، ابتدا به نظریات پژوهشگران دربارة سرودهای شفاهی و راویان آنها در میان ملل مختلف جه...

full text

تحلیل چند نگاره پهلوانی از منظر جهان‌نگری فتوَّتیه

 این مقاله به‌قصد دریافت و تشریح جهان‌نگری گروه‌های سهیم در خلق چند نگاره پهلوانی، به بررسی ساختاری نگاره‌هایی از ایران، هند، بخارا و عثمانی می‌پردازد. منظور از جهان‌نگری، آگاهی آرمانی گروهی از مردمان جامعه دانسته شده که به‌واسطهٔ آن، گروه در یکی از رسته‌های مشخص ِ اجتماعی قرار می‌گیرد. نوشتار، جهان‌نگری پنهان در نگاره‌ها را به همراه متنی از فتوّتنامهٔ سلطانی و حکایت گلستان (به‌عنوان مأخذ مصورسازی ...

full text

بررسی و تحلیل رسم فقر برپایة متون منثور عرفانی تا قرن هفتم هجری

فقر یکی از مهم‌ترین مراحل سیر و سلوک عرفانی است. سالک در این مرحله با نفی ماسوی‌الله و اظهار نیازمندی محض به آستان غنی مطلق، به فنای فی‌الله دست می‌یابد که غایت عرفان است. افزون‌بر حقیقت فقر، رسم فقر نیز با تأثیر از قرآن کریم و روایات ـ به سبب اهمیتی که در هدایت انسان و دوری او از انحرافات دارد ـ بارها در سخنان مشایخ و متون متصوفه مطرح شده است که بیان‌کنندۀ اهمیت این موضوع در سیر و سلوک و رسیدن...

full text

بررسی و تحلیل آیین نیایش در متون حماسی به روایت شاهنامه فردوسی

حماسه های ملی جایگاه تجلی باورها، فرهنگ و رسوم کهن یک قوم می باشند که براساس اسطوره ها و آیین ها خلق شده­اند. آیین ها برای آن که کارکرد اجتماعی خود را از دست ندهند و در گذر زمان فراموش نشوند با باورهای اساطیری مقدس پیوند می یابند. آثار برجستة حماسی نظیر شاهنامه، مهابهاراتا، ایلیاد و ... از مهم­ترین سرچشمة آگاهی ما از آداب و سنت های گذشتة اقوام ایران، هند و یونان است. این اقوام که خاستگاه یکسانی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 0  issue 1

pages  5- 36

publication date 2012-05-17

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023